Tłumaczenia literatury fińskiej

Opublikowane przekłady literatury mojego autorstwa

Tłumaczenia literatury fińskiej ukazują się w Polsce stosunkowo rzadko i w niedużych nakładach. Zainteresowanie wydawnictw jest nieduże. Z tym większym szacunkiem trzeba się odnosić do tych, które chcą publikować literaturę fińską i to robią. W moim wypadku wydawnictwem tym jest poznańska oficyna Media Rodzina. Miałem ogromną przyjemność przetłumaczyć dla tego wydawnictwa kilka książek fińskich. Należą do nich książki bardzo znanego i popularnego w Finlandii autora literatury dla dzieci Mauri Kunnasa – Dwanaście prezentów dla Świętego Mikołaja, Święty Mikołaj i Ratunku, piraci! Książki Kunnasa w Finlandii są kultowe, pod względem popularności można je przyrównać na przykład do książek Szklarskiego w Polsce.

Jestem też autorem przekładu z fińskiego książki Jenni Pääskysaari Powerbook dla chłopaków, książeczek dla dzieci Antti Nikunena i przebojowej serii Pet Agents, której autorami są Riina i Sami Kaarla.

Tłumaczenia literatury wymagają od tłumacza nieco innego podejścia niż tłumaczenie na przykład instrukcji obsługi, specyfikacji maszyny, czy dokumentacji technicznej. Tłumacząc literaturę, w tym także (a może wręcz szczególnie) dziecięcą, tłumacz musi pracować inaczej. Tłumaczenie literatury wymaga uruchomienia wyobraźni, wyczucia niuansów językowych zarówno w tekście źródłowym, jak i docelowym. Wymaga też fantazji i umiejętności wczucia się w przyszłego czytelnika. Zasób słownictwa w dziełach literackich jest często całkowicie odmienny od stosowanego w tekstach technicznych. Tłumaczenia literatury fińskiej rządzą się swoimi prawami także z uwagi na specyfikę kultury fińskiej. Fiński charakteryzuje szczególny sposób konstruowania wypowiedzi, czasem znaczne cechy slangowe i żargonowe.

Poza oczywistą rolą tłumacza, który korzystając z posiadanych umiejętności i wiedzy, oraz stosując wymienione wyżej elementy dodatkowe „konwertuje” treść na swój język, bardzo ważną i trudną pracę przy tłumaczeniach wykonuje redaktor. Ostatecznie dostosowuje referencje kulturowe do języka docelowego i łagodzi ewentualne „zgrzyty”, jakie umykają czasem tłumaczowi przy samej pracy nad przekładem. Redaktorom należą się zawsze podziękowania.

Rola FILI w publikacjach literatury fińskiej na świecie

FILI to mająca siedzibę w Helsinkach agenda, zajmująca się promocją wydań tłumaczeń literatury autorów fińskich na świecie. Rola FILI polega na współfinansowaniu wydawcom zagranicznym nakładów ponoszonych w związku z publikacją, w tym również kosztów tłumaczenia. Krótko mówiąc: bez FILI na świecie literatura fińska nie ukazywałaby się prawdopodobnie wcale. Jest to bardzo sprawnie działająca organizacja. Prowadzi warsztaty translatorskie, przemyślane akcje promocyjne i naprawdę profesjonalnie wspierająca fińskich autorów w podboju innych rynków czytelniczych.